Αυξήθηκαν οι απάτες στην Ευρώπη των «αγγέλων»...

Ανησυχητικά υψηλά επίπεδα ανοχής της αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς στο σύγχρονο περιβάλλον των επιχειρήσεων αποκαλύπτεται σε σχετική έρευνα της Ernst & Young (http://www.ey.com/eyse) για την εμφάνιση περιστατικών απάτης. Ίσως μακροσκελής η αναφορά για την έρευνα, αλλά επειδή ενδιαφέρει τον κάθε επιχειρηματία, τον κάθε εργαζόμενο ή και τον κάθε αρμόδιο κρατικό λειτουργό, γι’ αυτό αφήνεται αυτούσιο το κείμενο της Ernst & Young.

Η Έρευνα (European Fraud Survey) διεξήχθη σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο από την Ernst & Young κατά το πρώτο τρίμηνο του 2009, συγκρίνοντας στοιχεία σε σύνολο 22 ευρωπαϊκών χωρών σχετικά με την εκδήλωση περιστατικών Απατών στις επιχειρήσεις. Στις 9 Δεκεμβρίου - παγκόσμια ημέρα κατά της διαφθοράς- παρουσιάστηκαν τα Ελληνικά αποτελέσματα της Έρευνας σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, αποκαλύπτοντας ότι, καθώς η οικονομική ύφεση τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο διατηρείται, ολοένα και αυξανόμενη ανησυχία προκαλείται από τις τάσεις για απόκλιση από τις αποδεκτές συμπεριφορές από τους εργαζομένους των επιχειρήσεων.

Ο Γιάννης Δρακούλης, επικεφαλής του Τμήματος έρευνας οικονομικής απάτης της Ernst & Young, δηλώνει: «Τα ευρήματα της έρευνας αυτής αντικατοπτρίζουν ένα απογοητευτικό ποσοστό ανοχής σε θέματα αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς μεταξύ των εργαζομένων σε εταιρείες απ’ όλη την Ευρώπη. Είναι δε, ανησυχητικά μεγάλος ο αριθμός των ερωτηθέντων που τάσσονται ακόμα και υπέρ χρηματικών αμοιβών προκειμένου μια επιχείρηση να διασφαλίσει την επίτευξη επιχειρηματικών συμφωνιών, καθώς και υπέρ της εσκεμμένης παραποίησης στοιχείων για τη συγκάλυψη δυσμενών οικονομικών αποτελεσμάτων».

Δεδομένου ότι η οικονομική κρίση βαθαίνει, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διοικήσεις των επιχειρήσεων γίνονται όλο και μεγαλύτερες. Εν μέσω αυτής της αναταραχής, η μόνιμη απειλή για εμφάνιση απατών ολοένα και αυξάνεται.

Οι απαντήσεις περισσότερων από 2.200 εργαζομένων σε εταιρείες από 22 χώρες σε όλη την Ευρώπη, μπορεί να ποικίλλουν σε ορισμένα θέματα, ανάλογα με την χώρα, ωστόσο σε άλλα παρουσιάζουν αξιοσημείωτη σύγκλιση. Οι μισοί από τους ερωτηθέντες πιστεύουν ότι μία ή περισσότερες μορφές αντιδεοντολογικής επιχειρησιακής συμπεριφοράς είναι αποδεκτές. Το 25% μάλιστα θεωρεί ότι η δωροδοκία για την διασφάλιση μιας επιχειρηματικής συμφωνίας δεν συνιστά καν πρόβλημα. Με βάση τη χώρα, το ποσοστό αυτό αυξάνεται στο 38% στην Ισπανία, στο 43% στη Δημοκρατία της Τσεχίας, ενώ στην Ελλάδα ανέρχεται στο 50%.

Επιπροσθέτως, σημαντικό ποσοστό –το 18% των Ελλήνων ερωτηθέντων- θεωρεί ότι την παραποίηση των στοιχείων οικονομικής απόδοσης της εταιρείας τους είναι δικαιολογημένη, προκειμένου να μπορέσει κανείς να επιβιώσει στο πλαίσιο των σημερινών δυσμενών οικονομικών συνθηκών.

Η συντριπτική πλειοψηφία όσων έλαβαν μέρος στην έρευνα, πιστεύουν ότι τα ανώτερα διευθυντικά στελέχη όχι μόνον δεν αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση, αλλά ουσιαστικά είναι μέρος του προβλήματος. Οι ερωτηθέντες, κυρίως αμφισβητούν την ακεραιότητα των ηγετών τους. Η έρευνα αποκαλύπτει ότι πολλοί εργαζόμενοι είναι πιθανό να παραβλέψουν την ύπαρξη κάποιου περιστατικού απάτης και διαφθοράς στο χώρο εργασίας, προκειμένου να επιβιώσουν εν μέσω της σημερινής οικονομικής θύελλας πολλώ δε μάλλω τα ανώτερα διοικητικά στελέχη, τα οποία θεωρούνται ακόμη πιθανότερο να παραβλέψουν τη δωροδοκία και την απάτη σε θέματα οικονομικών καταστάσεων.

Στοιχεία για την Ελλάδα

Ειδικότερα για την Ελλάδα μόλις το 33% των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η διοίκηση της εταιρείας λειτουργεί πάντοτε με ακεραιότητα. Στο ίδιο πλαίσιο αναφοράς, σε ποσοστό 42% και 29%, οι ερωτηθέντες θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν, προσωπικά δώρα ή ακόμα και δαπάνες για διασκέδαση αντίστοιχα. Το 18% πιστεύουν ότι η παραποίηση των οικονομικών στοιχείων μιας εταιρείας μπορεί να δικαιολογηθεί προκειμένου να βοηθηθεί η εταιρία για να επιβιώσει.

Το κρυφό κόστος των απολύσεων

Με απολύσεις να γίνονται σε όλους τους τομείς της βιομηχανίας και των αγορών, το ποσοστό της ανεργίας στην Ευρώπη έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα αναγνωρίζουν ότι οι απολύσεις έχουν αντίκτυπο στην αύξηση των περιπτώσεων εκδήλωσης οικονομικών απατών. Τα πιο σημαντικά προβλήματα που προκύπτουν από τις απολύσεις είναι (ανά ποσοστό):

- 68% - ο αυξημένος όγκος εργασίας για το προσωπικό που παραμένει

- 66% - το «πεσμένο» ηθικό

- 46% - απόσπαση από την καθημερινή εργασία

- 22% - παράβλεψη ή μη εφαρμογή πολιτικών ή διαδικασιών

- 22% - έλλειψη ελέγχου

Οι απόψεις παρουσιάζουν μια συνέπεια σε μεγάλο βαθμό σε όλη την Ευρώπη, αν και ο αντίκτυπος στο «ηθικό» θεωρείται ως το πιο σημαντικό πρόβλημα στη Δυτική Ευρώπη.
Δύσκολοι καιροί

Οι εταιρείες βρίσκονται αντιμέτωπες με μία από τις πιο δύσκολες συγκυρίες ιστορικά.

Η τρέχουσα κατάσταση της αγοράς είχε επιπτώσεις σε όλους τους τομείς των εταιρικών οικονομικών επιδόσεων. Ισολογισμοί έχουν αλλοιωθεί, καθώς τα εταιρικά περιουσιακά στοιχεία έχουν καταγραφεί με τις χαμηλότερες τιμές που θα μπορούσαν να αποτιμηθούν, η κερδοφορία μειώθηκε λόγω μειωμένης ζήτησης των καταναλωτών και της μείωσης των δαπανών, και οι ταμειακές ροές έχουν συμπιεστεί αφού η παραδοσιακή χρηματοδότηση έχει καταστεί δύσκολο να επιτευχθεί.

Πολλές εταιρείες έχουν περισσότερο εστιάσει στην επιβίωση τους παρά στην ανάπτυξή τους.

Συγκεφαλαιώνοντας τα ως άνω αναφερόμενα δεδομένα, ο κ. Γιάννης Δρακούλης εκτιμά ότι παρά την αρνητική παρούσα κατάσταση διαφαίνεται πλέον κάποια ακτίνα φωτός σε ότι αφορά την υψηλή θέση που καταλαμβάνει στην ατζέντα των επιχειρήσεων η πρόθεσή τους να καταπολεμήσουν την εταιρική απάτη. «Τα καλά νέα είναι ότι οι τρέχουσες αντίξοες συνθήκες μπορεί να προσφέρουν ευκαιρίες για ταχύτερες και πιο αποτελεσματικές αλλαγές σε σύγκριση με τις περιόδους ευημερίας. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τα διευθυντικά στελέχη να δράσουν άμεσα και με πυγμή προκειμένου να ενισχύσουν τη σημασία της δεοντολογικής επιχειρησιακής συμπεριφοράς».