Ο ΔΡΟΜΟΣ ΠΟΥ ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ
ΜΕΤΕΦΕΡΑΝ ΤΑ ΜΑΡΜΑΡΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΝΤΕΛΗ ΓΙΑ ΝΑ ΧΤΙΣΟΥΝ ΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ
Σωστική ανασκαφή, που διεξάγεται από την Β’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, σε ιδιωτικό οικόπεδο στο Χαλάνδρι (λεωφόρος Πεντέλης 133) αποκαλύπτεται αρχαία οδός σε χρήση τουλάχιστον από τους κλασικούς χρόνους, η οποία ταυτίζεται με την πορεία της λεγόμενης «οδού της λιθαγωγίας». Η πολύ σημαντική αυτή οδός οδηγούσε στην αρχαιότητα από τα λατομεία μαρμάρου του Πεντελικού όρους στο άστυ και χρησίμευε για τη μεταφορά των όγκων του μαρμάρου, με τους οποίους κτίστηκαν και τα μνημεία στην Ακρόπολη. 
Η αρχαία οδός έχει αποκαλυφθεί σε όλο το πλάτος του οικοπέδου, δηλαδή σε μέγιστο μήκος 19,70 μ. και έχει μέγιστο πλάτος 3,30 μ. Στις δύο πλευρές της σώζονται οι αναλημματικοί τοίχοι που συγκρατούσαν τα οδοστρώματα από συμπιεσμένο χώμα με όστρακα αγγείων και μικρούς αργούς λίθους κατά τόπους. Τα αναλήμματα αποτελούνται κυρίως από ακατέργαστους κροκαλοπαγείς λίθους μεσαίου και μεγάλου μεγέθους προς την εσωτερική πλευρά της οδού και στη συνέχεια προς την εξωτερική πλευρά της από ένα λιθολόγημα από μικρούς λίθους και ποταμίσιους χάλικες. Τα οδοστρώματα υπολογίζονται σε τρία με βάση στρωματογραφικές παρατηρήσεις. Από τις «αρματροχιές» (:δύο αύλακες για τους τροχούς των οχημάτων) διακρίνεται με σαφήνεια η μία εξ αυτών παράλληλα προς το βόρειο ανάλημμα της οδού.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που προέκυψε από την έρευνα είναι η ύπαρξη σε απόσταση κατά προσέγγιση 5,40 μ. από το βόρειο ανάλημμα και προς την πλευρά της ρεματιάς Χαλανδρίου ενός πρόχειρου τοίχου από αργούς λίθους και ποταμίσιους χάλικες, εν μέρει διαλυμένου κατά τόπους, ο οποίος βαίνει παράλληλα προς την αρχαία οδό και πιθανώς μπορεί να ερμηνευθεί ως ένα είδος αναχώματος για την προστασία της οδού στην περίπτωση ισχυρών πλημμυρών.
Από τα έως τώρα κινητά ευρήματα της ανασκαφής, εκτός βεβαίως από την αρχαία κεραμική, άξια αναφοράς είναι ένα μολύβδινο «σταθμίον» (αντικείμενο μέτρησης βάρους), μία χάλκινη εφηλίδα (κάλυμμα καρφιού), μία ενσφράγιστη λαβή οξυπύθμενου αμφορέα για κρασί με παράσταση οινοχόης και ένα χάλκινο νόμισμα εποχής Φραγκοκρατίας, με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις. Το νόμισμα, καθώς βρέθηκε επάνω στο βόρειο ανάλημμα της αρχαίας οδού, πιθανώς υποδεικνύει τη χρήση της έως την εποχή αυτή.
Την πορεία της αρχαίας οδού και πολλά στοιχεία για αυτήν γνωρίζουμε από τις έρευνες του καθηγητή της Αρχιτεκτονικής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο κ. Μανώλη Κορρέ, δημοσιευμένες στο βιβλίο του «Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα».
Ας σημειωθεί ότι η πορεία της αρχαίας αυτής οδού εικαζόταν με βάση γεωμορφολογικές και άλλες παρατηρήσεις αρχαιολογικής φύσεως, τμήμα της όμως ανασκάπτεται για πρώτη φορά συστηματικά.
Ο εντοπισμός αρχαίων καταλοίπων στο οικόπεδο έγινε από τον αρχαιολόγο της Β΄ Εφορείας κ. Δέδε Λιώνη κατά την διεξαγωγή δοκιμαστικών τομών μετά από αίτηση των ενδιαφερομένων για οικοδόμηση, καθώς η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει επιβάλει την άσκηση αρχαιολογικού ελέγχου στην περιοχή. Η ανασκαφική έρευνα διεξάγεται από την αρχαιολόγο κα Γιούλη Παπαγεωργίου, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία της αρχαιολόγου κας Μέλπως Πωλογιώργη, στην οποία οφείλεται η αναγνώριση και ταύτιση της αρχαίας οδού.
Η αρχαία οδός έχει αποκαλυφθεί σε όλο το πλάτος του οικοπέδου, δηλαδή σε μέγιστο μήκος 19,70 μ. και έχει μέγιστο πλάτος 3,30 μ. Στις δύο πλευρές της σώζονται οι αναλημματικοί τοίχοι που συγκρατούσαν τα οδοστρώματα από συμπιεσμένο χώμα με όστρακα αγγείων και μικρούς αργούς λίθους κατά τόπους. Τα αναλήμματα αποτελούνται κυρίως από ακατέργαστους κροκαλοπαγείς λίθους μεσαίου και μεγάλου μεγέθους προς την εσωτερική πλευρά της οδού και στη συνέχεια προς την εξωτερική πλευρά της από ένα λιθολόγημα από μικρούς λίθους και ποταμίσιους χάλικες. Τα οδοστρώματα υπολογίζονται σε τρία με βάση στρωματογραφικές παρατηρήσεις. Από τις «αρματροχιές» (:δύο αύλακες για τους τροχούς των οχημάτων) διακρίνεται με σαφήνεια η μία εξ αυτών παράλληλα προς το βόρειο ανάλημμα της οδού.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που προέκυψε από την έρευνα είναι η ύπαρξη σε απόσταση κατά προσέγγιση 5,40 μ. από το βόρειο ανάλημμα και προς την πλευρά της ρεματιάς Χαλανδρίου ενός πρόχειρου τοίχου από αργούς λίθους και ποταμίσιους χάλικες, εν μέρει διαλυμένου κατά τόπους, ο οποίος βαίνει παράλληλα προς την αρχαία οδό και πιθανώς μπορεί να ερμηνευθεί ως ένα είδος αναχώματος για την προστασία της οδού στην περίπτωση ισχυρών πλημμυρών.
Από τα έως τώρα κινητά ευρήματα της ανασκαφής, εκτός βεβαίως από την αρχαία κεραμική, άξια αναφοράς είναι ένα μολύβδινο «σταθμίον» (αντικείμενο μέτρησης βάρους), μία χάλκινη εφηλίδα (κάλυμμα καρφιού), μία ενσφράγιστη λαβή οξυπύθμενου αμφορέα για κρασί με παράσταση οινοχόης και ένα χάλκινο νόμισμα εποχής Φραγκοκρατίας, με βάση τις πρώτες εκτιμήσεις. Το νόμισμα, καθώς βρέθηκε επάνω στο βόρειο ανάλημμα της αρχαίας οδού, πιθανώς υποδεικνύει τη χρήση της έως την εποχή αυτή.
Την πορεία της αρχαίας οδού και πολλά στοιχεία για αυτήν γνωρίζουμε από τις έρευνες του καθηγητή της Αρχιτεκτονικής στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο κ. Μανώλη Κορρέ, δημοσιευμένες στο βιβλίο του «Από την Πεντέλη στον Παρθενώνα».
Ας σημειωθεί ότι η πορεία της αρχαίας αυτής οδού εικαζόταν με βάση γεωμορφολογικές και άλλες παρατηρήσεις αρχαιολογικής φύσεως, τμήμα της όμως ανασκάπτεται για πρώτη φορά συστηματικά.
Ο εντοπισμός αρχαίων καταλοίπων στο οικόπεδο έγινε από τον αρχαιολόγο της Β΄ Εφορείας κ. Δέδε Λιώνη κατά την διεξαγωγή δοκιμαστικών τομών μετά από αίτηση των ενδιαφερομένων για οικοδόμηση, καθώς η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει επιβάλει την άσκηση αρχαιολογικού ελέγχου στην περιοχή. Η ανασκαφική έρευνα διεξάγεται από την αρχαιολόγο κα Γιούλη Παπαγεωργίου, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία της αρχαιολόγου κας Μέλπως Πωλογιώργη, στην οποία οφείλεται η αναγνώριση και ταύτιση της αρχαίας οδού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου