Ο Πολύδωρας, οι «ασύμμετρες απειλές» του 2007 και το σήμερα

Του 

Δημήτρη 

Κωνσταντάρα

Θα σας πω -με λίγα λόγια- μια ιστορία, που ίσως σάς φανεί παράξενη στην αρχή, αλλά είμαι βέβαιος ότι στη συνέχεια, θα «μπείτε στο νόημα».

Στα τέλη Αυγούστου του 2007, απαντώντας σε ερώτηση για τις καταστροφικές πυρκαγιές που κατάκαιγαν τη χώρα και κλόνιζαν μέχρι και τη σταθερότητα της κυβέρνησης, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης Βύρων Πολύδωρας, αποδίδοντας τις πυρκαγιές και την τραγωδία σε οργανωμένο σχέδιο, αναφέρθηκε σε «ασύμμετρη απειλή» κατά της Ελλάδος. Και διευκρίνισε: « Έχουμε ευρήματα. Έχουμε τις συλλήψεις, έχουμε και προσαγωγές. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται πράγματι περί ασύμμετρης απειλής».

Τεσσεράμιση χρόνια μετά τις φονικές πυρκαγιές, τέλη Δεκεμβρίου του 2011, ο κ. Πολύδωρας, απαντώντας σε όσους τότε "χλεύαζαν" τις δηλώσεις του περί "ασύμμετρης απειλής", είχε εξαπολύσει επίθεση στο ΠΑΣΟΚ για την τότε στάση του, είχε σχολιάσει τις δηλώσεις Γιλμάζ, περί Τούρκων πρακτόρων - αυτουργών των εμπρησμών ("Ο Τούρκος παίζει παιχνίδι και θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί» είχε πει) και δήλωνε απολύτως βέβαιος, ότι οι πυρκαγιές που κατέκαιαν τη χώρα το 2007, ήταν μέρος οργανωμένου σχεδίου, με στόχο την ανατροπή του Κώστα Καραμανλή.

Εμείς οι Έλληνες βέβαια είμαστε κάπως… δύσκολοι στο να παραδεχτούμε ότι κάτι δεν γνωρίζουμε ή κάτι δεν καταλαβαίνουμε. Έχοντας μάλιστα τηλεοπτικούς και ραδιοφωνικούς σταθμούς που ακόμη και νάξεραν, δεν θα εξηγούσαν τίποτα διότι… έτσι, σχεδόν κανείς δεν καταλάβαινε τι εννοούσε ο Πολύδωρας.

Καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2012, έγιναν προσπάθειες και από το “Crash” και από τα «Επίκαιρα», σε συνδυασμό με τις αποκαλύψεις του Ασσάνζ μέσα από τα Wikie Leaks ώστε να αντιληφθεί ο απλός πολίτης ότι ο όρος «Ασύμμετρη απειλή» είναι σύγχρονος στρατιωτικός όρος που καθιερώθηκε κυρίως από στρατιωτικούς αναλυτές πολεμικών επιχειρήσεων μόλις στις δύο τελευταίες δεκαετίες. Ο όρος αυτός περιέχεται στα σενάρια νατοϊκών και εθνικών ασκήσεων καθώς και σε περιορισμένες κατά τόπους δραστηριότητες αμυντικής ανάπτυξης. Σήμερα λαμβάνεται σοβαρά υπόψη σε ανάπτυξη ειδικών μέτρων ασφαλείας.

Ο Πολύδωρας ήξερε τι έλεγε. Έλεγε - χωρίς να το λέει- ότι κάποιοι ήθελαν να «κάψουν» τον Καραμανλή και ότι κάποιοι «έπαιζαν τα ρέστα τους», για να ρίξουν την κυβέρνηση. Οι πυρκαγιές ήταν ασύμμετρος πόλεμος. Τα τρομοκρατικά χτυπήματα ήταν ασύμμετρος πόλεμος. Οι εμπρησμοί, οι επιθέσεις, η κατακυρίευση της Αθήνας, οι εξτρεμισμοί, οι συγκρούσεις, οι καταλήψεις ήταν ασύμμετρος πόλεμος Ήταν πόλεμος που διενεργείται από οργανωμένες μη-συμβατικές ομάδες, βασίζεται στην αναίρεση των κανόνων του δικαίου και του δικαίου του πολέμου, ενώ χρησιμοποιεί κυρίως χαμηλού σχετικά κόστους όπλα και επιχειρησιακή δράση που προκαλεί όμως, δυσανάλογα, μεγάλου (ασύμμετρου) κόστους αποτελέσματα στον υπέρτερο αντίπαλο, τόσο σε ανθρώπινες ζωές και υλικό όσο και σε ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος. Κύριος σκοπός του είναι η εξασθένιση/κάμψη της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικής χρήσης των συντελεστών ισχύος του υπέρτερου αντιπάλου. Ιστορικά, τέτοιες μεθόδους ακολούθησαν ασθενέστερες δυνάμεις εναντίον πολύ ισχυρότερων αντιπάλων (κυβερνήσεων κρατών ή πολυεθνικών οντοτήτων, π.χ. συλλογικών οργανισμών άμυνας και ασφάλειας).

Ως ασύμμετρες απειλές ορίζονται οι απειλές εκείνες που στοχεύουν στην υπονόμευση της ισχύος ενός αντιπάλου και οι οποίες στηρίζονται στην εκμετάλλευση των αδυναμιών του με χρήση μέσων που διαφέρουν σημαντικά από τον συνήθη συμβατικό τρόπο διεξαγωγής επιχειρήσεων του αντιπάλου. Ο όρος "ασύμμετρη απειλή" έκανε την εμφάνισή του στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και συνιστά την μη-παραδοσιακή απειλή προς κυβερνήσεις και συλλογικούς οργανισμούς άμυνας και ασφάλειας. Οι απειλές αυτές δεν ενέχουν τον κίνδυνο ενός μεγάλου συμβατικού πολέμου εναντίον των δυνάμεων του ανεπτυγμένου κόσμου, ωστόσο ενέχουν ισάξιους, ίσως και μεγαλύτερους, κινδύνους για τους πληθυσμούς και τις κυβερνήσεις τους.

Και φυσικά, οι ασύμμετρες απειλές εμπεριέχουν τη χρήση του αιφνιδιασμού σε όλες του τις διαστάσεις.

Φτάνει το «μάθημα». Κάποια στιγμή, γίνεται κουραστικό. Πείτε μου τώρα: Οι πυρκαγιές του 2007, το κάψιμο της Αθήνας μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου το 2008, η πυρπόληση της Marfin στη Σταδίου το 2010 ήταν ή δεν ήταν εκδηλώσεις ασύμμετρου πολέμου;

Ο αυξανόμενα τεχνολογικός πολιτισμός μας και η επικέντρωση των δραστηριοτήτων σε μεγάλα αστικά κέντρα, με υψηλή συγκέντρωση πληθυσμού, αυξάνουν και την τρωτότητα στις ασύμμετρες απειλές. Ζούμε σε κοινωνίες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ομαλή συνεργατική λειτουργία μεγάλου αριθμού συστημάτων και λειτουργιών (συγκοινωνίες, ενέργεια, επικοινωνίες, υδροδότηση, διατροφή, υγεία και περίθαλψη, διατήρηση της δημόσιας τάξης, οικονομία και εμπόριο, εθνική άμυνα κ.λπ.). Η αποδυνάμωση μιας ή περισσοτέρων συνιστωσών, ως αποτέλεσμα μιας καταστροφής μεγάλης έκτασης, μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Οι ασύμμετρες απειλές μπορούν να λάβουν πολλές μορφές ανάλογα με τους στόχους και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξή τους. Μια ασύμμετρη προσέγγιση αποσκοπεί στην εκμετάλλευση των φόβων των πολιτών ώστε να αποδυναμώσει τις δημοκρατικές διαδικασίες, να υπονομεύσει την κυβέρνηση ή να εκθέσει τους συμμάχους της. Οι απειλές έχουν ένα ισχυρό ψυχολογικό καθώς και φυσικό επακόλουθο. Σε τακτικό επίπεδο, ένας αντίπαλος μπορεί να επιδιώκει να μας αναγκάσει σε αλλαγή πορείας ή τακτικής, προβαίνοντας σε επιθέσεις τις οποίες θα δυσκολευτούμε να αντιμετωπίσουμε και να εμποδίσουμε.

Θεωρείται βέβαιο ότι οι περισσότερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουμε θα προέρχονται από ασύμμετρες απειλές αλλά και ότι αυτές οι απειλές θα δρομολογούνται από διάφορες και ταυτόχρονες πηγές. Πάρτε το απόφαση: Βρισκόμαστε σε πόλεμο. «Ασύμμετρο» ίσως. Αλλά πόλεμο. Απειλούμαστε, καταστρεφόμαστε, καιγόμαστε, υπονομευόμαστε και δεν κάνουμε ΤΙΠΟΤΕ για να εμποδίσουμε το τέλος. Τουλάχιστον… ας το ξέρουμε.