Βαρυσήμαντο άρθρο του πρόεδρου της ΕΣΕΕ και του ΕΒΕΠ Βασίλη Κορκίδη, για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2015

"Προϋπολογισμός Made in Greece"

Στην εισηγητική Έκθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2015 που κατατέθηκε στη Βουλή δεν παρατηρούνται σημαντικές μεταβολές συγκριτικά με το Προσχέδιο του Προϋπολογισμού του Οκτωβρίου. Ο νέος Προϋπολογισμός διέπεται από συγκρατημένη αισιοδοξία που απορρέει από την «ορατή πλέον σταθεροποίηση των οικονομικών της χώρας, μετά από μακροχρόνια ύφεση της οικονομίας». 

Μεγάλη σημασία πλέον δίνεται στις προσπάθειες όπως χαρακτηριστικά τονίζεται για τη «σταδιακή ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών, τη συνέχιση της υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, την ενίσχυση των θεσμών του κράτους, την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα, την περαιτέρω προώθηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και τη βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος». 

Ως εκ τούτου, δεν αναμένονται ουσιαστικές αλλαγές στην εφαρμοζόμενη περιοριστική δημοσιονομική πολιτική που ακολουθείται μέχρι σήμερα. Πιο συγκεκριμένα, ο Προϋπολογισμός για το 2015 προβλέπει πως:

• Η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει μετά από έξι χρόνια ύφεσης σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης το τρέχον έτος (0,6%), η οποία μάλιστα θα επιταχυνθεί το 2015 (2,9%). Η εξέλιξη αυτή θα καταστεί δυνατή εξαιτίας της αύξησης της εγχώριας ζήτησης (2,2%) και της ιδιωτικής κατανάλωσης (1,6%), ενώ θετικά θα συμβάλλουν η τόνωση των εξαγωγών (5,2%) και των επενδύσεων (11,7%), καθώς και η αξιοποίηση των πόρων του ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου. 

• Το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2015 προβλέπεται να διαμορφωθεί σε 3,0% του ΑΕΠ (από 2,9% του ΑΕΠ που είχε καταγραφεί στο Προσχέδιο), ενώ για το 2014 η εκτίμηση ανέρχεται σε 1,8% από στόχο 1,5%, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής.

• Το έλλειμμα θα συρρικνωθεί στο 0,2% του ΑΕΠ ή στα 459 εκατ. ευρώ (σύμφωνα με τη μεθοδολογία ΕΣΛ), γεγονός που επιτρέπει το χαρακτηρισμό του Προϋπολογισμού ως ισοσκελισμένου, από 2,3 δισ. ευρώ (ή 1,2% του ΑΕΠ) που προέβλεπε το ΜΠΔΣ 2015-2018.

• Το δημοσιονομικό κενό θα είναι μηδαμινό και θα ανέλθει σε 0,1% του ΑΕΠ (225 εκατ. ευρώ), εκτίμηση που έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την αντίστοιχη της τρόικας η οποία προβλέπει ότι θα ξεπερνάει τα 2 δισ. ευρώ.

• Η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων θα επιτρέψει την εφαρμογή των υπεσχημένων φορολογικών ελαφρύνσεων(μείωση 30% της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης και του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης με παράλληλη διατήρηση των διευρυμένων κριτηρίων χορήγησης του επιδόματος, διατήρηση του συντελεστή ΦΠΑ στο 13% για την εστίαση έως τέλος του 2015, μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, βελτίωση του πλαισίου ρύθμισης των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών και φορολογικών οφειλών, ενίσχυση εισοδήματος στελεχών ΕΔ και ΣΑ).

• Η ανεργία το 2015, αν και θα παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα, θα καταγράψει υποχώρηση στο 22,6%, από 24,8% το 2014 (υπολογισμοί σε εθνικολογιστική βάση), ενώ η απασχόληση θα ενισχυθεί κατά 2,6%.

• Θα επιτευχθούν υψηλότερα Καθαρά Έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού κατά περίπου 722 εκατ. ευρώ.

• Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης το 2015 θα μειωθεί στα 316 δισ. ευρώ (168% ΑΕΠ μειωμένο κατά 7% σε σχέση με το 2014) και εκείνο της Κεντρικής Διοίκησης θα περιοριστεί σε 320,2 ή 170,1% του ΑΕΠ από 176,9% του ΑΕΠ (ή 322,4 δισ. ευρώ) το 2014.

• Ο πληθωρισμός θα επιτρέψει σε θετικά επίπεδα το 2015 (0,3%), από -1% φέτος.

• Τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις για το 2015 εκτιμάται ότι ανέλθουν σε 2,5 δισ. ευρώ.

• Αυξημένες κατά 210 εκ. ευρώ ή 1,2% αναμένεται να είναι οι δαπάνες αποδοχών και συντάξεων για το 2015 σε σύγκριση με το 2014 (18,06 δισ. ευρώ το 2015 έναντι 17,85 δισ. το 2014).

• Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις είχαν διαμορφωθεί, στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2014, στα 4,8 δισ. ευρώ, από 9,5 δισ. στο τέλος του 2012, εμφανίζοντας μείωση της τάξεως του 49,5%.

Παρά τη σταθεροποίηση των βασικών οικονομικών μεγεθών που περιγράφονται στην Εισηγητική Έκθεση, δεν φαίνεται να έχει ληφθεί υπόψη μια σειρά παραμέτρων και προκλήσεων. Ειδικότερα, σοβαρό προβληματισμό έχουν προκαλέσει επισημάνσεις όπως:

• Εκφράζονται ανησυχίες για την επίτευξη των στόχων του νέου Προϋπολογισμού (μεγέθυνση, πλεονάσματα κλπ) οι οποίες τροφοδοτούνται από την περαιτέρω όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων αλλά και από την κόπωση στον τομέα των μεταρρυθμίσεων.

• Οι δαπάνες για τόκους χρέους της Κεντρικής Κυβέρνησης θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα (7,8 δισ. ευρώ), υψηλότερες μάλιστα κατά 349 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2014, παρά το γεγονός ότι είναι σημαντικά μικρότερες από τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής. 

• Στο ίδιο πρίσμα, οι δαπάνες για την Κοινωνική Ασφάλιση και Περίθαλψη είναι μειωμένες κατά 3,2% (ή 459 εκατ. ευρώ)συγκριτικά με την εκτίμηση για το 2014 και κατά 1,2% (ή 173 εκατ. ευρώ) σε σχέση με την πρόβλεψη του ΜΠΔΣ για το 2015, παρά τα προβλήματα στο χώρο της υγείας. 

• Το 2015 νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα κληθούν να καταβάλλουν μεγαλύτερα ποσά σε φόρους ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Ωστόσο, οι μόνο 484 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από τους άμεσους φόρους(αύξηση 2,3%) έναντι 926 εκατ. από τους έμμεσους (αύξηση 3,8%). Το γεγονός που εκτιμάται ότι θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην κατανομή των φορολογικών βαρών. 

• Επιπρόσθετα, ανησυχητικό παραμένει το γεγονός πως ο λόγος έμμεσων/άμεσων φόρων διαμορφώνεται στο 1,15, καθώς οι άμεσοι φόροι θα αποτελούν το 46,5% των φορολογικών εσόδων και οι έμμεσοι το 53,5% αντίστοιχα. Ο αντίστοιχος λόγος για το 2014 διαμορφώνονταν στο 1,13.

• Τα συνολικά έσοδα (φορολογικά + μη φορολογικά έσοδα) που προβλέπονται στον τακτικό προϋπολογισμό του 2015 ανέρχονται σε 50,32 δισ. έναντι 49,14 δισ. το 2014 (αύξηση κατά 1,18 δισ. ή 2,4%).

• Τα έσοδα από τη φορολογία θα συνεισφέρουν κατά 25,4 ποσοστιαίες μονάδες στη διαμόρφωση του ΑΕΠ (θα αποτελέσουν το 25,4% του ΑΕΠ).

• Οι επιστροφές φόρων θα είναι μειωμένες το 2015 κατά 259 εκ. ευρώ ή κατά 8,3% σε σχέση με το 2014. (2,88 δισ. το 2015 έναντι 3,14 δισ. το 2014).

• Τα έσοδα από τον ΦΠΑ θα εμφανίσουν ανοδική τάση το 2015 κατά 519 εκ. ευρώ ή 3,7% σε σχέση με το 2014 (14,41 δισ. το 2015 έναντι 13,89 το 2014).

• Ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για το 2015 αναμένεται να είναι μειωμένος κατά 400 εκ. ευρώ ή κατά 5,9% σε σχέση με το 2014. (6,4 δις το 2015 έναντι 6,8 δις το 2014).

• Η πολυαναμενόμενη μείωση κατά 30% της έκτακτης ΕισφοράςΑλληλεγγύης, σημαίνει παράλληλη επέκταση του μέτρου για δύο επιπλέον έτη (2015-2016).

• Τέλος, επιφυλάξεις εκφράζονται ακόμη από τις δυνατότητα της κυβέρνησης να βελτιώσει την εισπραξιμότητα των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών. Σίγουρα, η πρόσφατη ρύθμιση των 72-100 δόσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών αναμένεται να τονώσει τα έσοδα, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, αν και αυτή η εκτίμηση απομένει να επιβεβαιωθεί από τις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία. 

Το πολυσυζητημένο δημοσιονομικό κενό που προϋπολογίζει το ΥΠΟΙΚ, εκτιμάται να είναι μηδαμινό και να ανέλθει σε 225 εκατ. ευρώ, εκτίμηση που έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με την αντίστοιχη της τρόικας η οποία προβλέπει ότι θα ξεπερνάει τα 2 δισ. Στο παρόν επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα, σοβαρό προβληματισμό έχουν προκαλέσει επισημάνσεις όπως η έλλειψη της ρευστότητας στην αγορά, η οποία παραμένει ουσιαστικής σημασίας πρόκληση, παρά την επιτυχή ολοκλήρωση των stress tests. Είναι επίσης αλήθεια πως το πρωτογενές πλεόνασμα έχει εν πολλοίς στηριχθεί στην υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση καθώς δεν υλοποιήθηκε η πρόθεση της κυβέρνησης για μείωση των φορολογικών συντελεστών. Οι όποιες φορολογικές ελαφρύνσεις είναι δυσανάλογα μικρές των υπέρμετρων επιβαρύνσεων της τελευταίας τετραετίας και της συρρίκνωσης του πραγματικού εισοδήματος και προϊόντος. 

Η διατήρηση της εξαιρετικά υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης σε περίοδο αβεβαιότητας και οικονομικής στενότητας επιβεβαιώνει την πρόθεση της κυβέρνησης να επιτύχει υψηλότερα έσοδα το κρίσιμο 2015, σε μία περίοδο μάλιστα, όπου τα ληξιπρόθεσμα χρέη σε ΔΟΥ, ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες έχουν εκτιναχθεί σε 71,5 δις, 20 δις και 80 δις ευρώ αντίστοιχα. Ο Προϋπολογισμός για το 2015 δεν απολαμβάνει την έγκριση της τρόικας, η οποία μάλιστα έχει εκφράσει ανοικτά και προκλητικά τις διαφωνίες της. Οι δε τηλεδιασκέψεις δεν κατέστησαν δυνατό να αμβλύνουν αυτές τις διαφορές.

Ως εκ τούτου, η εξέλιξη αυτή συμβάλλει στη διόγκωση της αβεβαιότητας σε μία περίοδο όπου αφενός η πολιτική σταθερότητα αποτελεί πρωταρχικό στόχο και αφετέρου η ελληνική οικονομία φαίνεται να είναι έτοιμη να αλλάξει σελίδα, αφού έχει ήδη καταβάλλει βαρύτατο κοινωνικό και οικονομικό κόστος.

Συμπερασματικά, ο προϋπολογισμός του 2015 δεν εμπεριέχει νέα δημοσιονομικά μέτρα, ενώ προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 5,65 δις ευρώ, επιστροφή στην ανάπτυξη της τάξης του 2,9% και μείωση της ανεργίας στο 22,6%, αλλά δεν συμπεριλαμβάνει τις αναμενόμενες μειώσεις στους φορολογικούς συντελεστές επιχειρήσεων και ιδιωτών. 

Ας σεβαστεί επιτέλους η τρόικα το Σύνταγμα της χώρας μας και ας δεχθεί ότι το μεγαλύτερο βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, βασίζεται για άλλη μια χρονιά, στους Έλληνες φορολογούμενους.

Βασίλης Κορκίδης, 24/11/14