Κρατικός προϋπολογισμός 2015: 316 χρόνια μοναξιάς και ημέρες του 2009;

Ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός του 2015 

φαίνεται να είναι ο καλύτερος μετά το 2009, 

η υφέρπουσα πολιτική γκρίνια δημιουργεί άλλες εικόνες...

Οι προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας φαντάζουν ως οι καλύτερες της τελευταίας επταετίας, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2015, που ετοιμάζεται να ψηφιστεί στο άμεσο μέλλον.

Του 

Δημήτρη Μάρδα*

Ως προς την οικονομία, με προβλεπόμενη αύξηση της συνολικής παραγωγής (του ΑΕΠ) κατά 2,9% του χρόνου σε σχέση με φέτος, με αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων κατά 11,7%, με μείωση της ανεργίας κατά δυο σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες, με ένα εντυπωσιακό πρωτογενές πλεόνασμα που στην ουσία καλύπτει τις αποπληρωμές των τόκων των 5,9 περίπου δις ευρώ και με σχεδόν ισοσκελισμένο τον κρατικό προϋπολογισμό, το πολιτικό κλίμα στους κόλπους της συγκυβέρνησης έπρεπε να ήταν το καλύτερο της τελευταίας περιόδου!

Αντί αυτού, παραμονές ψήφισης του κρατικού προϋπολογισμού, τέθηκε το ζήτημα της ψήφου εμπιστοσύνης και ακούστηκαν απόψεις από βουλευτές της συγκυβέρνησης για μια κυβέρνηση «ειδικού σκοπού».

Κυβέρνηση «ειδικού σκοπού» ή εθνικής σωτηρίας απαιτείται, όταν μια χώρα είναι σε διαδικασία κατάρρευσης. Αν όμως όλα είναι τόσο καλά τακτοποιημένα στον προϋπολογισμό του 2015, τότε τι εξυπηρετούσαν άραγε οι παραπάνω άναρθρες κραυγές που εκδηλώθηκαν στο κυβερνητικό στρατόπεδο, σε μια περίοδο όπου το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού έδειχνε ότι τα πάντα έβαιναν καλώς;

Και η γκρίνια δεν κόπασε! Μήπως λοιπόν η εικόνα που δίνεται από τους αριθμούς του 2015 εκφράζει μια εικονική πραγματικότητα, που είναι πολύ μακριά από την οδυνηρή πραγματικότητα της επόμενης χρονιάς; Ή διαφορετικά, μήπως ζούμε ημέρες του 2009;

Αξίζει να φρεσκάρουμε λίγο τη μνήμη μας και να γυρίσουμε στις ίδιες ημέρες του Οκτωβρίου του 2008, όταν λοιπόν ετοιμαζόταν για ψήφιση ο κρατικός προϋπολογισμός του 2009.

Απερίγραπτη ευφορία διέκρινε τον τότε Υπουργό Οικονομικών, που σε άλλη χώρα θα ήταν ίσως στη φυλακή. Αυτή οφειλόταν στις πολύ καλές προβλέψεις για την Ελληνική οικονομία του 2009. Πράγματι, με έλλειμμα κρατικού προϋπολογισμού μόνο 5,2 δις ευρώ και με… εκπληκτικές προοπτικές για το μέλλον, η κυβέρνηση πορευόταν προς τον γκρεμό που η ίδια επιμελώς προετοίμαζε από το 2004 και μετά, αυξάνοντας (και καμαρώνοντας γι’ αυτό!) τις καταναλωτικές δαπάνες κατά 30 δις ευρώ μέσα σε πέντε χρόνια. Αυτό καλείται για τους εμπνευστές της τότε οικονομικής πολιτικής «λιγότερο κράτος»!

Ελάχιστοι όμως έδειχναν εμπιστοσύνη –όπως και σήμερα σύμφωνα με τα όσα βιώνουμε– στα νούμερα του κρατικού προϋπολογισμού που έβλεπαν τότε. Και φυσικά, δε χρειάστηκε πολύς χρόνος για να κατεδαφιστεί ο χάρτινος πύργος, που ο τότε Πρωθυπουργός έκτιζε, ενδεχομένως ερήμην του!

Ως προς το παλαιό εκείνο ωραίο παρελθόν της τεχνητής αισιοδοξίας, αυτό έσβησε, όταν τον Απρίλιο-Μάιο του 2009 η εκτίμηση για το έλλειμμα άλλαξε άρδην. Έτσι, το μυθικό έλλειμμα των 5,2 δις ευρώ σκαρφάλωσε στο 9,4 δις ευρώ, για να κλείσει στα 30 δις ευρώ (κατά την Ν.Δ.) ή τα 36 δις ευρώ (κατά το ΠΑΣΟΚ).

Βέβαια, σήμερα δεν προβλέπεται ένας εκτροχιασμός της μορφής που περιγράφηκε, καθώς η τρόικα ανάγκασε τις κυβερνήσεις μας να εκλογικευτούν κατά ένα βαθμό, μετά το 2009. Εκτροπές όμως και σημαντικές αποκλίσεις από όσα προβλέπονται, δεν πρέπει εκ των προτέρων να αποκλείονται.

Πράγματι, αγνοούν πολλοί θιασώτες της ακρίβειας των στοιχείων του εν λόγω προϋπολογισμού το ακόλουθο.: Η φοροδοτική ικανότητα των Ελλήνων βρίσκεται στο χειρότερο σημείο της πρόσφατης εξαετίας. Ενδεικτικά σημειώνεται το εξής. Κλήθηκαν οι πολίτες της χώρας στα τέλη του 2013 να πληρώσουν σε λίγους μήνες, τρεις φόρους για τα ακίνητα (ΦΑΠ), εξέλιξη που εξάντλησε ακόμη περισσότερο τις οικονομικές τους αντοχές και δυνατότητες.

Πολλοί έχουν ρυθμίσει τις οφειλές αυτές (κάθε μια από τις τρεις) σε 10 δόσεις, μέσω τραπεζών. Κάποιοι συμφωνήσαν με διάφορες τράπεζες, να ρυθμίσουν σε 5-10 δόσεις μόνο την πρώτη δόση του ΦΑΠ! Αν κάποιος αγνοεί ή υποβαθμίζει τις παραπάνω πραγματικές εξελίξεις, εύλογα κινδυνεύει να κάνει λάθος στις ασκήσεις επί χάρτου του κρατικού προϋπολογισμού.

Αν δεν πληρωθεί ο ΕΝΦΙΑ από μέρος των φορολογουμένων, τότε η εξέλιξη αυτή θα επηρεάσει δυσμενώς το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού. Αν συμβεί όμως κάτι τέτοιο –που είναι πιθανό– τότε θα χρειαστούμε δάνειο για να ξεπληρώσουμε και τμήμα των τόκων του 2015.

Αυτό θα μπορούσε να ερμηνεύσει μέρος των επιφυλάξεων της τρόικας για τις δανειακές ανάγκες της Ελληνικής οικονομίας.

Μήπως λοιπόν σήμερα, δεν πείθει το πρωτοφανές πρωτογενές πλεόνασμα του 2015 και ότι άλλο προβλέπει η εισήγηση του Υπουργού Οικονομικών για τον κρατικό προϋπολογισμό του 2015; Μήπως ζούμε λοιπόν ημέρες του Οκτωβρίου του 2008 σε ένα άλλο επίπεδο φυσικά;

Ως προς το δημόσιο χρέος, ο κρατικός προϋπολογισμός του 2015 προβλέπει μείωσή του κατά ένα περίπου δις ευρώ. Η ίδια εκτίμηση, για μείωση ενός δις ευρώ, υπήρχε και πέρυσι σε σχέση με το 2013. 

Έχοντας υπόψη τις παραπάνω και εξελίξεις (μείωση του χρέους κατά ένα δις κάθε έτος) και δεδομένου ότι τα χρέος μας θα είναι της τάξης των 316,9 δις ευρώ το 2015, τότε εύλογα θα μπορούσαμε να κάνουμε την ακόλουθη υπόθεση μεταξύ αστείου και σοβαρού: Θα χρειαστούμε τουλάχιστον… 316 χρόνια για να αποπληρώσουμε το δημόσιο χρέος μας, αν όλα πάνε καλά! 

* Ο κ. Μάρδας είναι καθηγητής 

στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ